ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਜ਼ੋਖ਼ਮ

1.    ਇਕ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਵੱਸਣੇ ਨੂੰ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਸ ਲੈਂਡ, ਸਮੁੰਦਰ ਜਾਂ ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

2.    ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਅਲੀ ਕਾਗਜ਼ ਬਣਾਕੇ ਵੀ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫੜੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਉਹ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

3.    ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਈ ਵੀਜ਼ਾ ਦੀ ਮਿਆਦ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਾਧੂ ਰਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ।

ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਕਾਰਨ

ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਬਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਕਾਰਨ ‘ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਿਉਂ’ ਦੇ ਲੇਖ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਜੋਖ਼ਮ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਦੋ ਵਾਰ ਜੋਖ਼ਮ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

1.    ਘਰੋਂ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋਣ ਤਕ

2.    ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਸਮੇਂ

ਘਰੋਂ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤਕ

1.    ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਏਜੰਟ ਦੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਹੀ ਗੁੰਮਰਾਹ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋ। ਏਜੰਟ ਠੀਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ, ਗਲਤ ਦੇਸ ਹੀ ਭੇਜ ਦੇਵੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਜਾਵੋ।

2.    ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਡਾਕੂ ਲੁੱਟ ਲੈਣ

3.    ਭੌ-ਮਾਫੀਆ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲੈਣ

4.    ਡਰੱਗ ਮਾਫੀਆ ਦੀ ਚੁੰਗਲ ਵਿਚ ਫਸ ਜਾਵੋ

5.    ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਹ ਵਪਾਰ ਦੇ ਧੰਦੇ ਵਿਚ ਧੱਕ ਦੇਣ।

6.    ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਫਿਰੌਤੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

2.     ਜੋਖ਼ਮ ਜੋ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੰਡਾਉਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ

1.    ਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਫੜੇ ਜਾਵੋ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਸੁੱਟੇ ਜਾਵੋ।

2.    ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਮੁੱਠ ਭੇੜ ਹੋ ਜਾਵੋ ਅਤੇ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਵੋ

3.    ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਰਕ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

4.    ਰੁਜ਼ਗਾਰ : ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦਾ ਕੋਈ ਮੂਲ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਠੀਕ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲਣਾ ਲਗਭਗ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।

5.    ਸਹੂਲਤ : ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

6.    ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਈਸੈਂਸ ਨਹੀਂ ਬਣਵਾ ਸਕਦੇ

7.    ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਨਾ ਅਕਾਉਂਟ ਖੋਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

8.    ਕਰਜਾ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣਾ ਮਕਾਨ ਨਹੀਂ ਬਣਵਾ ਸਕਦੇ

9.    ਕੋਈ ਮਾਲਕ ਬਣਦੀ ਤਨਖਾਹ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ

10.    ਜਿਸ ਦੇ ਵੀ ਸੰਪਰਕ ਵਿਚ ਆਵੋਗੇ ਉਹ ਹੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਨਜਾਇਜ਼ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਵੇਗਾ

11.    ਫੜੇ ਜਾਣ ਦੇ ਡਰੋਂ ਹੋਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਰਹੋਗੇ

12.    ਲੋੜ ਪੈਣ ਉੱਤੇ ਸੰਕਟ ਮਦਦ (911) ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ।

13.    ਜੇ ਫੜੇ ਗਏ ਤਦ ਡੀਪੋਰਟ ਹੋਵੇਗੀ।

ਸਰਕਾਰਾਂ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ

1.    ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਸੋਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਹੂਲਤਾਂ ਉੱਤੇ ਮਾਰੂ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

2.    ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਰਗ ਦਾ ਪੱਕਾ ਟਿਕਾਣਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਦੇਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

3.    ਇਹ ਵਰਗ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ ਉੱਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦਾ। ਦੇਸ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਉਤੇ ਡਾਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

4.    ਕਈ ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੁਲਕ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਮੈਡੀਕਲ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਗ਼ੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਘਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਬਿਹਤਰ ਸਿਆਸੀ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ।