ਹੋਲੀ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿਚ ਜਿਥੇ ਵੀ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਲਾ ਮੁਹੱਲਾ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਚੇਤ ਦੇ ਚੰਦਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੁਆਰਾ, ਹੋਲੀ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਚੱਲਦਾ ਹੈ; ਹੋਲਾ ਇਸਤਰੀ ਧੁਨੀ ਹੋਲੀ ਦਾ ਪੁਲਿੰਗ ਰੂਪ ਹੈ।
“ਮੁਹੱਲਾ” ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਰੂਟ ਹਾਲ (ਉੱਠਣਾ, ਉਤਰਨਾ) ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਫੌਜੀ ਕਾਲਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਜਲੂਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਹੋਲੀ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ ਰੰਗਦਾਰ ਪਾਊਡਰ, ਸੁੱਕਾ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਲਾ ਕੇ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਉੱਤੇ ਛਿੜਕਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਨੇ ਹੋਲਾ ਮੁਹੱਲਾ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਨਕਲੀ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਬਣਾਇਆ।
ਇਕੱਠੇ ਸ਼ਬਦ “ਹੋਲਾ ਮੁਹੱਲਾ” ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਨਕਲੀ ਲੜਾਈ”। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਜੰਗੀ-ਢੋਲ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ-ਧਾਰਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫੌਜੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕਾਲਮਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਲੂਸ ਕੱਢੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿੱਤੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾਂ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਰਿਵਾਜ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਵਰੀ 1701 ਵਿਚ ਅਨੰਦਪੁਰ ਵਿਖੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਨਕਲੀ ਲੜਾਈ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਰੋਪੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਗਰਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, 1701 ਤੋਂ ਹੋਲੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਫੌਜੀ ਅਭਿਆਸ, ਜਿਸ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਚਰਨ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ ‘ਤੇ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਨੈਣਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਇਹ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਹੋਰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਸਵੇਂ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਦੁਆਰਾ, ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੋਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਫੌਜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਲੜਾਈਆਂ ਲਈ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਤਿਆਰੀਆਂ, ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਪਿਆਰੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਇਸ ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ਾ ਮਹਾਂਉਤਸਵ ਮੌਕੇ ਕੀਰਤਨ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕਵੀਸ਼ਰੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੋਕ-ਝੋਕ, ਸ਼ਸਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਆਦਿ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਤੀਭਾਗੀ ਦਲੇਰਾਨਾ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੱਤਕਾ (ਅਸਲੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਨਕਲੀ ਮੁਕਾਬਲੇ), ਟੈਂਟ ਪੈਗਿੰਗ, ਨੰਗੇ ਬੈਕ ਘੋੜ ਸਵਾਰੀ, ਦੋ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਘੋੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਮੇ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਹੋਲੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਗੈਰ-ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਰ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਜਮਾਇਕਾ, ਸੂਰੀਨਾਮ, ਗੁਆਨਾ, ਤ੍ਰਿਨੀਦਾਦ ਅਤੇ ਟੋਬੈਗੋ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਕੈਨੇਡਾ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅਤੇ ਫਿਜੀ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਪਿਆਰ, ਰੌਣਕ ਅਤੇ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਬਸੰਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੋਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਹੋਲਿਕਾ ਦਹਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅੱਗ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੈਂਤ ਰਾਜੇ ਹਰਣਾਸਿ਼ਕ ਦੀ ਭੈਣ ਹੋਲਿਕਾ, ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਰੰਗਵਾਲੀ ਹੋਲੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ – ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁਫਤ ਤਿਉਹਾਰ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੇ ਰੰਗ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਾਟਰ ਗਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਗੁਬਾਰੇ ਵੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਖੇਡਣ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਵੀ ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਨਿਰਪੱਖ ਖੇਡ ਹੈ, ਦੋਸਤ ਜਾਂ ਅਜਨਬੀ, ਅਮੀਰ ਜਾਂ ਗਰੀਬ, ਆਦਮੀ ਜਾਂ ਔਰਤ, ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ। ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਗਲੀਆਂ, ਪਾਰਕਾਂ, ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਝਗੜਾ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਮੂਹ ਢੋਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਗੀਤਕ ਸਾਜ਼ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਥਾਂ-ਥਾਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਪਾਊਡਰ ਸੁੱਟਣ, ਹੱਸਣ ਅਤੇ ਗੱਪਾਂ ਮਾਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਹੋਲੀ ਦੇ ਪਕਵਾਨਾਂ, ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਰਵਾਇਤੀ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਭੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਸ਼ਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਸੌਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲੋਕ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਦੀਆਂ ਦਾਵਤਾਂ ਤੇ ਸੱਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪਰ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਰੰਗਾ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਿਲਾਵਟ ਆ ਚੁਕੀ ਹੈ, ਜੋ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਜਾ ਇਹ ਕਹਿ ਲਉ ਕਿ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਜੋ ਫੁੱਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰਸਾਇਣਕ ਆਧਾਰਿਤ ਰੰਗਾਂ ਜਾਂ ਭਾਰੀ ਧਾਤਾਂ ਵਾਲੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚਮੜੀ ਦੀ ਐਲਰਜੀ, ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਲਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਆਪਣੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ: ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਚਮੜੀ ‘ਤੇ ਤੇਲ ਜਾਂ ਮਾਇਸਚਰਾਈਜ਼ਰ ਲਗਾਓ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਆਪਣੀ ਚਮੜੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੱਟ, ਜ਼ਖ਼ਮ, ਜਾਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੱਟੀ ਜਾਂ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਢੱਕੋ।
ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ: ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਨਗਲਾਸ ਜਾਂ ਚਸ਼ਮਾ ਪਹਿਨੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ‘ਚ ਕੋਈ ਰੰਗ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋ ਲਉ।
ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਰਹੋ: ਦਿਨ ਭਰ ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਰਹਿਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਖੇਡ ਰਹੇ ਹੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋਲੀ ਖੇਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਾ ਕਰੋ ਜੇਕਰ ਉਹ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੀ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਨਹੁੰਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਭੁੱਲੋ। ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਰੰਗਾਂ ਕਾਰਨ ਨਹੁੰ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਭੁਰਭੁਰਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਪਾਣੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਲਈ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਾ ਸਥਾਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੰਗਲ ਜਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨਹੁੰਆਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਰੰਗ, ਸੋਜ ਜਾਂ ਦਰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।