ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ: ਪੁਰਾਣੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਆਧੁਨਿਕ ਲੋੜ

ਯੋਗ, ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ‘ਯੁਜ’ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜੋੜਨਾ, ਮਿਲਾਪ ਜਾਂ ਇਕਸਾਰ ਹੋਣਾ । ਯੋਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰ, ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਿਗਵੇਦ, ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਅਤੇ ਪਤੰਜਲੀ ਦਾ ਯੋਗ ਸੂਤਰ, ਯੋਗ ਦੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ੍ਰੋਤ ਹਨ। ਯੋਗ ਸਿਰਫ ਕਸਰਤ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਹ ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧੀਕਰਨ ਦਾ ਮਾਰਗ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਰੋਗਿਆ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ।

21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਭਰਿਆ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਯੋਗ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ਜਦੋ-ਜਹਿਦ ਅਤੇ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ-ਭਰਪੂਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਲਾਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗ , ਸ਼ਾਂਤੀ, ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸੁਖ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਹਤਵਪੂਰਣ ਸਾਧਨ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਵੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਯੋਗ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 27 ਸਤੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਸਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ, 177 ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ। ਇਹ ਦਿਨ ਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥੀਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਯੋਗ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਯੋਗਾ ਫਾਰ ਹੈਲਥ’, ‘ਯੋਗਾ ਫਾਰ ਵੈਲਨੈਸ’, ‘ਯੋਗਾ ਫਾਰ ਹਾਰਮਨੀ’ ਅਤੇ ਹੋਰ ਥੀਮਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਥੀਮਾਂ ਯੋਗ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ, ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਯੋਗਾ ਕਲਾ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਯੋਗਾ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਆਸਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਯਾਮਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਸ਼ਨ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਯੋਗ ਅਭਿਆਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਸਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਤੇ ਸਿੱਧਾ-ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਨਮਸਕਾਰ, ਤੜ ਆਸਨ, ਬਲ ਆਸਨ, ਵ੍ਰਿਕਸ਼ ਆਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ਵ ਆਸਨ ਜਿਹੇ ਆਸਨ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹਨ। ਪ੍ਰਣਾਯਾਮ, ਜੋ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਪਾਲਭਾਤੀ, ਅਲੋਮ-ਵਿਲੋਮ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਣਾਯਾਮ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋਂ ਮਨ ਦੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹਨ।
ਇਕ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਯੋਗ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਕਈ ਅਧਿਐਨ ਸਾਬਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯੋਗ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਹਿਰਦੇ-ਰੋਗ, ਡਾਯਬਿਟੀਜ਼, ਰਕਤਚਾਪ ਅਤੇ ਅਚਨਚੇਤ ਤੌਰ ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਚਿਕਿਤਸਾ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ, ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਇਲਾਜ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਦਾ ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲਜੁਲ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸਹੀ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚੇ ਸਹਿਜੋਗ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਭਲਾਈ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਸਾਨੂੰ ਯੋਗ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਪੱਖੀ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ, ਆਤਮਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਸੁਖ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਜੋੜਨ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਕੇ, ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੁਖ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕਰ ਸਕੀਏ।

ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਯੋਗ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੋਗ ਦਿਵਸ ਦੀ ਤਰਜ ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਯੋਗ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਲ ਹੈ ਜੋ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਇਕ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਬਣ ਚੁਕੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਯੋਗ ਦੀ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੋਗ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਥੇ ਯੋਗ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਸਨ, ਪ੍ਰਣਾਯਾਮ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਸਿਖਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਉੱਤੇ ਵੀ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਦੇ ਸਫਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਯੋਗਾ ਕਲਾਸਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ, ਜਵਾਨ ਅਤੇ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ ਯੋਗ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਧਿਆਨ ਦੇ ਸਕਣ। ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੋਗ ਕੈਂਪ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਮਾਹਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਯੋਗ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੱਖ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਯੋਗ ਅਤੇ ਆਯੁਰਵੇਦਿਕ ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੇ ਮੇਲਜੋਲ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਯੋਗ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਯੁਰਵੇਦਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਨਾਲ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਯੋਗ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਅਤੇ ਸੁਖਮਈ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਯੋਗ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਹੈ ਜੋ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

This entry was posted in ਲੇਖ.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>