ਗਾਈਡ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਦੀਆਂ ਬੇਹਤਰੀਨ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਆਰ ਕੇ ਨਰਾਇਣ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਵਲ ਦਿ ਗਾਈਡ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਕਈ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਅਤੇ ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਐਕਟਿੰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ੀ ਮਿਲੀ। 2007 ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ 42 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਗਾਇਡ ਨੂੰ ਕਾਂਸ ਫਿਲਮ ਫੇਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੀ ਮਾਸਟਰਪੀਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 6 ਫਰਵਰੀ 2017 ਨੂੰ ਇਹ ਫਿਲਮ ਆਪਣੇ 51 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਆਪਣੇ ਸਮੇ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ 50 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਟੈਲੀਵੀਜਨ ਚੈਨਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੇ ਹਵਾ ਦੇ ਇਕ ਝੋੰਕੇ ਵਾਂਗ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦੇ ਹੀਰੋ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰ ਅੱਜ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜਾਂ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦੀ ਹੀਰੋਇਨ ਆਪਣੇ ਉਮਰ ਦੇ 79ਵੇ ਸਾਲ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਯੁਵਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਇਕ ਔਰਤ ਵੱਲੋਂ ਬਾਗ਼ੀ ਤੇਵਰ ਵਾਲਾ ਚਰਿੱਤਰ ਨਿਭਾਉਣਾ ਖਾਲਾ ਜੀ ਦਾ ਵਾੜਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੋਈ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਔਰਤ ਖਾਸਕਰ ਹੀਰੋਇਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ, ਪਤਨੀ ਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਹੀ ਬਣਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਵਿਦਰੋਹ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਕੋਈ ਫਿਲਮ ਸੁਪਰਹਿੱਟ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰਣ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਹਸ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬੁੱਢੇ ਅੱਤੇ ਨਪੁੰਸਕ ਪਤੀ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਗਾਈਡ ਨਾਲ ਭੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰੋਜ਼ੀ ਤੋਂ ਡਾਂਸਰ ਨਲਿਨੀ ਬਨਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਫਰ ਦੌਰਾਨ ਫਿਲਮ ਦੀ ਹੀਰੋਇਨ ਆਪਣੇ ਬੇਮੇਲ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਢੋਣ ਬਜਾਏ, ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤੋੜਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਰਾਹੀਂ ਔਰਤ ਦੇ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਕ ਵਿਦਰੋਹਿਣੀ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੱਤ ਜਨਮਾਂ ਦੇ ਬੰਧਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਫਿਲਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਵਰਤਮਾਨ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਰਾਜੂ (ਦੇਵਆਨੰਦ) ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਹਾਣੀ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀ ਹੈ । ਰਾਜੂ ਇੱਕ ਗਾਈਡ ਹੈ , ਜੋ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁਮਾਕੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇੱਕ ਦਿਨ, ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਬੁੱਢਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮਾਰਕੋ (ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਾਹੂ) ਉਸ ਦੀ ਯੁਵਾ ਪਤਨੀ ਰੋਜੀ (ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ), ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਧੀ ਹੈ, ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਕੋ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਗਾਈਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਗੁਫਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਰੁੱਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੋਜੀ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਮਾਰਕੋ ਗੁਫਾ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਰਾਜੂ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਸੈਰ ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਨਾਚ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਦੀ ਕੋਟਿ – ਕੋਟਿ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੋਜੀ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਦੀ ਧੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਮਾਰਕੋ ਦੀ ਪਤਨੀ ਬਣੀ, ਲੇਕਿਨ ਉਸਦੇ ਲਈ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕੀਮਤ ਚੁਕਾਈ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਨਾਚ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਮਾਰਕੋ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਨਾਪਸੰਦ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰੋਜੀ ਜਹਿਰ ਖਾਕੇ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਖਬਰ ਮਿਲਣ ਉੱਤੇ ਮਾਰਕੋ ਗੁਫਾਵਾਂ ਚੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਵੇਖਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨਰਾਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇੱਕ ਡਰਾਮਾ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜੇਕਰ ਉਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਮਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜਿਆਦਾ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗੋਲੀਆਂ ਖਾਕੇ ਇਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਰੋਜੀ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਰਕੋ ਇੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕੁੜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਨ੍ਹੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰੋਜੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕੋ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਕਹਾ – ਸੁਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਉਸਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਤਮਹੱਤਿਆ ਪਾਪ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸੁਫ਼ਨਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿੰਦਾ ਰਹੇ। ਰੋਜੀ ਮਾਰਕੋ ਨਾਲੋਂ ਸੰਬੰਧ ਤੋਡ਼ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਸਿਰ ਛੁਪਾਉਣ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਰਾਜੂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਦੇ ਸਮੁਦਾਏ ਵਿੱਚ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵੇਸਵਾ ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਜਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਰਾਜਘਰਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੱਚਣ ਵਾਲੀ ਵੇਸਵਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ )। ਰਾਜੂ ਦੀ ਮਾਂ (ਲੀਲਾ ਚਿਟਨਿਸ) ਅਤੇ ਮਾਮਾ (ਉਲਹਾਸ) ਉਸਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿਓ ਲੇਕਿਨ ਰਾਜੂ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਉਸਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਚੱਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਉਸਦਾ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਡਰਾਇਵਰ ਗੱਫੂਰ (ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ) ਵੀ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਸਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਉਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਭ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰਾਜੂ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਨ੍ਰਤਿਆਂਗਨਾ ਬਨਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਰੋਜੀ ਇੱਕ ਸਟਾਰ ਬੰਨ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ – ਜਿਵੇਂ ਰੋਜੀ ਨਵੀਂਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੀ ਹੈ, ਰਾਜੂ ਆਵਾਰਾਗਰਦੀ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੁਏ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਭੈੜੀ ਆਦਤ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਫਿਰ ਮਾਰਕੋ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਣ ਦੇ ਮਨ ਨਾਲ, ਉਹ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਗੁਲਦਸਤਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਉਸਨਾਲ ਰਾਜੂ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜੂ ਉਸਤੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਗੁਲਦਸਤਾ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਕੋ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੋਜੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਗਹਿਣੇ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਲੌਕਰ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਰੋਜੀ ਦੇ ਹਸਤਾਖਰ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਰਾਜੂ , ਇਸ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਾਰਕੋ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਫਿਰ ਨਾਂ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਜਾਣ, ਲੌਕਰ ਦੇ ਪੇਪਰਾਂ ਤੇ ਰੋਜੀ ਦੇ ਜਾਲੀ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਮਾਰਕੋ ਨੂੰ ਰੋਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜੂ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਖਟਾਸ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਆਉਣ ਤੋਂ ਵੀ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਰਾਜੂ ਉਸਦੇ ਕਰੀਬ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਹਰ ਚੱਲੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਿਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਨੇ ਮਾਰਕੋ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਮਾਰਕੋ ਠੀਕ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮਰਦ ਨੂੰ ਔਰਤ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਿਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰੋਜੀ ਦੀ ਗਲਤਫਹਮੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੂਤੇ ਨਾਲ ਸਟਾਰ ਬੰਨ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨੂੰ ਸਟਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੱਥ ਹੈ ।
ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਜਾਲਸਾਜ਼ੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਜੇਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਸੱਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜੂ ਨੇ ਜਾਲਸਾਜ਼ੀ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਰੋਜੀ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਪੈਸੇ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਰਾਜੂ ਨੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਖਾਤਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਰੋਜੀ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਾਰਕੋ ਅਤੇ ਰੋਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
ਹੁਣ ਫਿਲਮ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪਰਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਦਿਨ ਰੋਜੀ ਅਤੇ ਰਾਜੂ ਦੀ ਮਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਲੈਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਗੇ ਚਾਲ ਚਲਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰੋਜੀ ਅਤੇ ਰਾਜੂ ਦੀ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਮੁਟਾਵ ਮਿਟਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਰਿਹਾਈ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰਾਜੂ ਇਕੱਲਾ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਗਰੀਬੀ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਅਕੇਲੇਪਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਏਧਰ – ਉੱਧਰ ਭਟਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਕੁੱਝ ਸਾਧੁਆਂ ਦੀ ਟੋਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਉਸ ਮੰਦਿਰ ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਸਾਧੁ ਸੌਂਦੇ ਹੋਏ ਰਾਜੂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਪੀਤਾਂਬਰ ਵਸਤਰ ਉੜਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ, ਭੋਲ਼ਾ, ਪੀਤਾਂਬਰ ਬਸਤਰ ਵਿੱਚ ਸੌਂਦੇ ਹੋਏ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਸਾਧੁ ਸੱਮਝ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਭੋਲ਼ਾ ਦੀ ਭੈਣ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦੀ ਜਿੱਦ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਭੋਲ਼ਾ ਉਸਨੂੰ ਰਾਜੂ ਦੇ ਕੋਲ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜੂ ਉਸਨੂੰ ਸੱਮਝਾ – ਬੁਝਾਕੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਰਾਜੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਭੋਲ਼ਾ ਹੋਰ ਵੀ ਆਸ਼ਵਸਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜੂ ਇੱਕ ਸਾਧੁ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਉਸਨੂੰ ਸਾਧੁ ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਲਈ ਖਾਨਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੋਹਫੇ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਉਹਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਰਾਜੂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਵਾਮੀ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪੰਡਤਾਂ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਮੱਤਭੇਦ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਰਾਜੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਧੁ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਾਧੂ ਨੇ 12 ਦਿਨ ਤੱਕ ਉਪਵਾਸ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਪੈ ਗਿਆ।
ਸੰਜੋਗ ਨਾਲ ਉਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਕਾਲ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਮੂਰਖ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੁਣਦਾ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਵਾਮੀ ਜੀ ਨੇ ਵਰਖਾ ਲਈ 12 ਦਿਨ ਦਾ ਉਪਵਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਸਸ਼ੋਪੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਰਾਜੂ ਇਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਭੋਲਾ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸਜਾਇਯਾਫਤਾ ਮੁਜ਼ਰਿਮ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਉੱਤੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਉਸ ਉੱਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕੁੱਖਿਆਤ ਡਾਕੂ ਰਤਨਾਕਰ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅੱਗੇ ਚਲਕੇ ਵਾਲਮੀਕਿ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਆਖਿਰ ਰਾਜੂ ਉਪਵਾਸ ਲਈ ਰਾਜੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਉਪਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਵਰਖਾ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਉਪਵਾਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜੂ ਦਾ ਆਤਮਿਕ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਖਿਆਤੀ ਦੂਰ – ਦੂਰ ਤੱਕ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਜਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਨਾਰਥੀ ਉਸ ਤੋਂ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਉਸਦੀ ਖਿਆਤੀ ਸੁਣਕੇ ਰੋਜੀ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਦੋਸਤ ਗੱਫੂਰ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਗੱਫੂਰ ਨੂੰ ਭੋਲਾ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਉਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦੂੱਜੇ ਧਰਮ ਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੂ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਤਾ, ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰ ਹੀ ਉਸਦਾ ਧਰਮ ਹੈ। ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਰਾਜੂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਬਾਰਹਵੇਂ ਦਿਨ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਰਾਜੂ ਦਾ ਨਿਧਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਝੂਮ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਥੇ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਸਦੇ ਸਗੇ ਸੰਬੰਧੀ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਰੋਜੀ ਦਾ ਪਿਆਰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ,ਲੇਕਿਨ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਰੋਜੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਪਣਾ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਦੁੱਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਰਕੋ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵੇਖਕੇ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਰਾਜੂ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਦੀ ਮੌਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਖਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਦਾ ਅਕਾਲ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਦੀ ਮੌਤ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਕਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਜਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਫਿਲਮ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਅਨੈਤਿਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਭੀ ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਿਜੈ ਆਨੰਦ ਨੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਲਾਤਮਕਤਾ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਦੇ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਰਾਜੂ ਗਾਈਡ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ ਆਪਣੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੇ ਕੁਛ ਹੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਿਸਤਰ ਵਿਚ “ਭੀਗੇ ਹੋਂਠ ਤੇਰੇ” ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਗਾਣਾ ਗਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ, ਪਰ ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕ ਅਜਿਹਾ ਕੁਛ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੀ ਨਹੀਂ ਸਨ , ਸ਼ਾਇਦ ਡੱਬਲ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਲਮਾਏ ਕੁੱਛ ਅਜਿਹੇ ਸੀਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਫਿਲਮ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੰਸਕਰਣ ਜਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਥਿਏਟਰਾਂ ਵਿਚ ਟਿਕ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਸੀ।
ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਰਾਣੀ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਇਕ ਰਾਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਚ ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ’ ਦੇ ਗੀਤ ‘ਆਜ ਫਿਰ ਜੀਨੇ ਕੀ ਤਮੰਨਾ ਹੈ’ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ‘ਚ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਗੀਤ ‘ਚ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰੀ ਸੀ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਗੀਤ ‘ਚ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਅਤੇ ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਗੀਤਾਂ ‘ਚੋਂ ਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਤਾ ਨੇ ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ ਦੇ 78ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਵੀਟਰ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ, ‘ਨਮਸਕਾਰ’। ਅੱਜ ਵਹੀਦਾ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮਦਿਨ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਕ ਗੱਲ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਲਿਖਿਆ, ”ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ’ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤ ‘ਆਜ ਫਿਰ ਜੀਨੇ ਕੀ ਤਮੰਨਾ ਹੈ’ ਜਦੋਂ ਬਰਮਨ ਦਾਦਾ (ਐੱਸ. ਡੀ. ਬਰਮਨ) ਨੇ ਸੁਣਾਇਆ ਤਾਂ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਇਹ ਸੁਰ ਬਿਲਕੁਲ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਿਜੈ ਆਨੰਦ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਹੀਦਾ ਜੀ ਦੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਆਜ ਫਿਰ ਜੀਨੇ ਕੀ ਤਮੰਨਾ ਹੈ ਗੀਤ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ ਕਿਲੇ ਵਿਖੇ ਫਿਲਮਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਈਸਵੀ ਸੰਨ 1303 ਵਿੱਚ ਚਿੱਤੌੜ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਿਲਜੀ ਸੀ ਜੋ ਰਾਜਸੀ ਸੁੰਦਰੀ ਰਾਣੀ ਪਦਮਿਨੀ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਲਾਲਾਇਤ ਸੀ। ਕਿੱਸਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਦਰਪਣ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸੰਮੋਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਅਭਿਭੂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ ਕੁਲੀਨ ਰਾਣੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇਜ਼ੱਤ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਜੌਹਰ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਿਆ। ਇਸ ਗੀਤ ਦਰਮਿਆਨ ਅਚਾਨਕ ਮਿਲੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਝੂਮ ਉੱਠੀ ਫਿਲਮ ਦੀ ਨਾਇਕਾ ਰੋਜ਼ੀ ਦੀ ਇਕ ਝਲਕ ਠੀਕ ਰਾਣੀ ਪਦਮਿਨੀ ਵਾਂਗ ਦਰਪਣ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਸੀ
ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ’ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਕਾਲੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਫਿਲਮਾਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਵਹੀਦਾ ਦੇ ਕਹਿਣ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1965 ਵਿਚ ਬਣੀ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਇਕ ਚੁਣੌਤੀ ਵਜੋਂ ਲਿਆ ਸੀ ।
ਇਸ ਵੇਲੇ 79 ਸਾਲਾਂ ਨੂੰ ਢੁਕ ਚੁੱਕੀ ਇਸ ਮਹਾਨ ਕਲਾਕਾਰ ਨੇ ‘ਗਾਈਡ’ ਵਿਚ ਰੋਜ਼ੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ। ‘ਫਿਲਮ ਗਾਈਡ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਆਪਣੇ ਰੋਲ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਕਾਰਣ 60 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ‘ਚ ਵਹੀਦਾ ਰਹਿਮਾਨ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਰਦਾਰ ਨੂੰ ਪਦਮਿਨੀ ਅਤੇ ਲੀਲਾ ਨਾਇਡੂ ਵੀ ਨਿਭਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ।
ਗਾਈਡ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਵਿਚਾਰ ਸਤਿਅਜੀਤ ਰਾਏ ਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਹੀ ਵਹੀਦਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਰੁਪਹਲੇ ਪਰਦੇ ਉੱਤੇ ਉਤਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਲੇਕਿਨ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਹੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਦਾ ਰੂਪ ਆਖਿਰ ਵਿੱਚ ਵਿਜੈ ਆਨੰਦ ਨੇ ਦਿੱਤਾ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਫਿਲਮ ਰਾਏ ਨੇ ਬਣਾਈ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਬਿਲਕੁੱਲ ਦੂੱਜੇ ਹੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ।
ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਆਪਣੇ ਵਿਅਸਤਮ ਰੁਟੀਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਕੰਮ ਧੰਧਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਅਸਤ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਵੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹਨ। ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਯੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਫਿਲਮ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਓਨੀ ਰੁਚੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਗਾਈਡ ’ ਫਿਲਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਈਡ ਫਿਲਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ ’ ਦੇਖਣ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ ਆਰ. ਕੇ. ਨਰਾਇਣ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਫਿਲਮ ਦੇਖਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਦਲੀਲ਼ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਫਿਲਮ ਦਾ ਮੂਲ ਵਿਸ਼ਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਾਤਮਾ ਵਲੋਂ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਮੇਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਵਲੋਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ! ਗਾਈਡ ਫਿਲਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਅਲਗ ਛਾਪ ਛੱਡੀ – ਸੁੱਕੇ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਖਣ ਵਾਲੀ ਨਿਰੀਹਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦਾ ਅਸਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭਾਗ ਪਾਣੀ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾਗਤ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਾਈਡ’ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਾ ਦੋਹਰਾਵ ਕਿਉਂ ? ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਦੀ 1965 ਦੀ ਕਲਾਸਿਕ ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ ’ ਵੇਖੀ ਹੈ ਤਾਂ ਟੀਵੀ ਸਕਰੀਨ ਉੱਤੇ ਸੁੱਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਖਾਸਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੇਖੇ ਹੋਏ ਲੱਗਣਗੇ। ਫਿਲਮ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਰਾਜੂ ਗਾਈਡ ਸੁੱਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਪੁੱਜੇ ਹੋਏ ਸਵਾਮੀਜੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਤੱਦ ਤੱਕ ਉਪਵਾਸ ਕਰਨ ਉੱਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਵਰਖਾ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਹੀਂ ਬਰਸਾ ਦਿੰਦੇ। ਉਪਵਾਸ ਰਤ ਸਵਾਮੀਜੀ ਦੀ ਖਿਆਤੀ ਜਿਵੇਂ – ਜਿਵੇਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ, ਪੂਰੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਹਤਾਸ਼ ਪੇਂਡੂ, ਸਫੇਦ ਟੋਪੀ ਪਹਿਨੇ, ਬੈਲ ਗੱਡੀਆਂ ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਮੰਦਿਰ ਪੁੱਜਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਇਹੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਤੁਸੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੁੱਕਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਟੀਵੀ ਵਿਜੁਅਲਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹੋ ? ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਾ ਅਤੇ ਲੈਂਡਸਕੈਪ ਵੀ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਾਨਤਾ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਨੇ ਅੰਦਰੁਨੀ ਗੁਜਰਾਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਲਿਮਦੀ ਫਿਲਮ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਲਈ ਖੋਜ ਕੱਢਿਆ ਸੀ,ਜਿੱਥੇ ਸੋਕਾ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਭੀੜ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਅਸਲੀ ਸਨ, ਜੋ ਇਹ ਅਫਵਾਹ ਸੁਣਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਦੱਸਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦੀ ਧੀਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਰ ਓਥੇ ਅਚਾਨਕ ਅਕਾਲ ਪੈ ਜਾਣ ਕਾਰਣ ਲੋਕ ਰਾਜੂ ਗਾਈਡ ਵੱਲ ਭੱਜੇ। ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਰਾਜੂ ਅਕਾਲ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ 12 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਉਪਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ ਫਿਲਮ ਦੇ ਪੋਸਟਰਾਂ ਉੱਪਰ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਗਾਈਡ ਰਾਜੂ ਬਾਰਿਸ਼ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਲਵਰ ਜੁਬਲੀ ਮਨਾਈ ਸੀ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਹ ਫਿਲਮ ਵੇਖੀ ਹੋਵੇ। ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਨਿਰਮਿਤ ਅਤੇ ਅਭਿਨੀਤ ਫਿਲਮ ਗਾਈਡ ਹਿੰਦੀ – ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਦੋਨੋ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਬਣੀ ਸੀ, ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਕੁਲ ਸੱਤ ਫਿਲਮ ਫੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਸਕਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਵੀ ਗਾਈਡ ਦਾ ਨਾਮਾਂਕਨ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਕਿੰਗ ਖਾਨ ਆਪਣੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਫਿਲਮ ‘ਚ ‘ਗਾਈਡ’ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣਗੇ। ਅਸਲ ‘ਚ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਅਲੀ ਖਾਨ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਕਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਫਿਲਮ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਖਬਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ’ ਦਾ ਰੀਮੇਕ ਹੈ। ਆਰ। ਕੇ।ਨਰਾਇਣ ਦੇ ਨਾਵਲ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਫਿਲਮ ‘ਗਾਈਡ’ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਜਗਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ‘ਚ ਮੀਲ ਦਾ ਪੱਥਰ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਾਮਵਰ ਅਤੇ ਮਰਹੂਮ ਅਦਾਕਾਰ ਦੇਵ ਆਨੰਦ ਅਤੇ ਵੈਜੰਤੀ ਮਾਲਾ ਦੀ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਣ ਵਿਜੈ ਆਨੰਦ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਦੀ ਇਹ ਫਿਲਮ ਵੀ ਇਕ ਗਾਈਡ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਦੇ ਰੋਮਾਂਚਕ ਕਹਾਣੀ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਮਤਿਆਜ਼ ਦੀ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਜਾ ਕੇ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਫਿਲਮ ‘ਚ ਅਨੁਸ਼ਕਾ, ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਨਾਲ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਜੋੜੀ ‘ਰੱਬ ਨੇ ਬਣਾ ਦੀ ਜੋੜੀ’ ‘ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਨੁਸ਼ਕਾ ਨੇ ਇਸੇ ਫਿਲਮ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਫਿਲਮ ‘ਜਬ ਤੱਕ ਹੈਂ ਜਾਨ’ ‘ਚ ਵੀ ਅਨੁਸ਼ਕਾ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਫ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਫਿਲਮ ‘ਚ ਜੇਕਰ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਗਾਈਡ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਣਗੇ ਤਾਂ ਅਨੁਸ਼ਕਾ ਸੈਲਾਨੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ‘ਚ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗੀ। ਇਸ ‘ਚ ਵੀ ਗਾਈਡ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਾਈਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੀ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਵਤ, ਸਿਲਸਿਲਾ, ਅਰਥ, ਦਹਿਲੀਜ, ਮਰਡਰ, ਜਿਸਮ, ਹਵਸ, ਲੀਲਾ, ਤ੍ਰਿਵੈਣੀ, ਅਸਤਿਤਵ, ਆਖਿਰ ਕਯੋਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਆਇਆਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਔਰਤ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਨ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਗਾਈਡ ਵਾਂਗ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।